Taboes uit de kasten
Taboes uit de kasten
Huwelijks- en gezondheidsadviezen
Maxime Hallatu heeft uit alle drie de archieven de boeken, foto’s en diagrammen van de spraakmakende Haarlemse gynaecoloog en arts Theodoor Hendrik van de Velde (1873-1937) doorgelicht. Van de Velde schreef geschiedenis door praten over seks gangbaar te maken. Hij schreef boeken waarbij erotiek en seksuele handelingen werden verhuld in respectievelijk huwelijksadviezen voor de man en gezondheidsadviezen voor de vrouw. Zijn huwelijkstrilogie’ is zeer bekend; het eerste deel, Het Volkomen Huwelijk (1926) kent zelfs 46 edities. Hiervan zijn vele vertalingen en herdrukken gemaakt, wat goed aangeeft hoe populair dit boek was.
Taboe, naaktheid en erotica in Edo Japan
Nabilah Noordin behandelt een ander facet van erotica. De Japanse erotische houtblok prenten of ukiyo-e uit Centre Céramique bieden een inkijk op de Japanse beleving van erotiek tussen de 17e en 20e eeuw. In de hoofdrol staat een zijstroom van bijin-ga (mooie vrouwen) ukiyo-e, namelijk abuna-e, zogenaamde ‘riskante’ afbeeldingen. Deze prenten zijn
voyeuristisch van aard: het sexy element zit in het verborgene. Men kende namelijk niet hetzelfde christelijke taboe op naaktheid zoals in het Westen gangbaar was. Naaktheid was zelfs normaal. Daarom werden in deze abuna-e voornamelijk scènes afgebeeld waarin vrouwen ‘per ongeluk’ een aantrekkelijk lichaamsdeel blootstellen.
Seksuele moraal als educatief materiaal
Yasmin Geradts heeft in de archieven van Centre Céramique 52 meter aan onbekend educatief materiaal van de Broeders van de Beyart onderzocht, op zoek naar boeken die te maken hebben met seksuele moraal. Deze lesmethodes werden door de Broeders zelf gebruikt om hun eigen lessen en boeken mee te schrijven. Dit deden ze om hun eigen katholieke moraal zo goed mogelijk in hun lessen te laten doorklinken. Daarom zitten er tussen hun collecties veel boeken over catechismus, etiquette en pedagogie. Ook in het weinige katholieke seksuele voorlichtingsmateriaal klinkt het 6e en 9e gebod: Gij zult geen onkuisheid begaan en Gij zult geen onkuisheid begeren. Toch zijn er ook andere seksuele moralen te vinden in de kasten. Denk bijvoorbeeld aan nazistische biologieboeken, een ‘beloningsboekje’ voor brave schoolkinderen uit 1801 met een zedelijk verhaaltje over slutshamen* en zwoele illustraties in een verder opgekuist 1001 Nacht boek.
In de depots van Centre Céramique, het RHCL en de UB Maastricht staan kilometers aan bijzondere collecties. Uit deze schatkamers hebben wij een selectie gemaakt. Graag nodigen wij u uit voor de MABP Fair 2019. Ook na de beurs bent u welkom om de bijzondere collecties te komen bekijken.
Ga in gesprek met onze specialisten
Wilt u een kijkje komen nemen in onze collecties? Wij openen de deur voor u. Laat uw visitekaartje achter in onze stand, of neem zelf contact op met onze conservatoren:
- Centre Céramique: Joes Minis T + 31 43 350 4568 / E joes.minis@maastricht.nl
- Regionaal Historisch Centrum Limburg: Ruud Straatman T +31 43 328 5500 / E straatman@rhcl.nl
- Universiteitsbibliotheek Maastricht: Odin Essers T +31 43 388 5027 / E odin.essers@maastrichtuniversity.nl en Guy Jaegers T +31 43 388 5108 / E g.jaegers@maastrichtuniversity.nl
Houd Limburgs erfgoed levend
Draagt u ons erfgoed een warm hart toe? Misschien wilt u dan ook het behoud daarvan ondersteunen door bijvoorbeeld een gift, of adoptie. Of wilt u bijdragen aan de digitalisering van dit materiaal, waardoor een groter publiek het kan raadplegen? Of helpt u ons mee om de ‘Minervalia’ terug te brengen naar Maastricht: het eerste crowdfundingproject van de Universiteitsbibliotheek en het Universiteitsfonds Limburg? Odin Essers informeert u hier graag over.
*Slutshamen: . Slut-shaming is een Engelstalige term die verwijst naar het (massaal en veelvuldig (vooral online) bestempelen van een meisje of vrouw als slet of hoer omwille van haar seksueel gedrag. Omstreeks 2013 is deze term vernederlandst tot “slutshamen”.
This article is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) License.
De afbeelding toont een beeldje van de mannelijke vruchtbaarheidsgod Prapus, die beschermer van het vee, vruchtdragende planten, tuinen en het mannelijk geslachtsdeel was. Met daaronder gevleugelde phalli. Deze expliciet refererende objecten naar de vruchtbaarheid zijn voorzien van achttiende-eeuwse moralistisch commentaar: (..) ”Klassieke kunst is bijzonder, omdat ze zo oud is en van ver komt. Maar de makers zijn heidense deugnieten, die met christelijke gestrengheid worden toegesproken”.
Uit: Het Roomsch Kabinet van Oudheden (1731)
Bron: Stijfs, J., & Jansen, D. (2005). Limburgs boekjuweel : Cultureel erfgoed in limburgse bibliotheken. Maastricht: Stichting Historische Reeks Maastricht