Op weg naar een lerende beweging

Nederlands

Het Generiek Kompas markeert een koerswijziging in het kijken naar kwaliteit van de ouderenzorg, met 2024 als transitiejaar.

Zorgorganisaties krijgen ruimte om zelf te bepalen hoe zij kwaliteit inzichtelijk maken, met nadruk op zowel cijfers (tellen) als verhalen (vertellen). Jaarlijks publiceren zij verplicht een openbaar kwaliteitsbeeld, waarin zij transparant en reflectief rapporteren. In maart 2025 verschenen deze kwaliteitsbeelden voor het eerst.

Dit rapport geeft een eerste weergave van de vorm, inhoud, zichtbaarheid van leren en ontwikkelen, en de balans tussen cijfers en verhalen van 20 kwaliteitsbeelden.

English

The Generic Compass marks a shift in perspective on quality in elderly care, with 2024 as a transition year.

Healthcare organisations are given the freedom to determine how they make quality visible, emphasising both numbers (counting) and stories (telling). They are required to publish an annual public quality report, in which they report transparently and reflectively. These quality reports were first published in March 2025.

This report provides an initial overview of the format, content, visibility of learning and development, and the balance between numbers and stories of 20 quality reports.

Introductie
Het Generiek Kompas markeert een koerswijziging in het kijken naar kwaliteit in de ouderenzorg, met 2024 als transitiejaar. Het Kompas geeft zorgorganisaties de ruimte om zelf te bepalen hoe zij inzicht geven in kwaliteit van zorg, met nadruk op leren en ontwikkelen van zowel cijfers (tellen) als verhalen (vertellen). Ter ondersteuning van deze lerende beweging zijn zorgorganisaties verplicht jaarlijks een openbaar kwaliteitsbeeld te publiceren, waarin zij transparant en reflectief rapporteren over de kwaliteit van zorg. In maart 2025 zijn deze kwaliteitsbeelden voor het eerst gepubliceerd. Dit rapport beschrijft hoe zorgorganisaties in dit eerste verslagjaar invulling hebben gegeven aan het kwaliteitsbeeld, in hoeverre leren en ontwikkelen daarin zichtbaar zijn en in welke mate cijfers en verhalen over kwaliteit van zorg worden gerapporteerd.

Methode
Er is een beschrijvende documentanalyse uitgevoerd op een willekeurige steekproef van 20 ouderenzorgorganisaties. Daarvan zijn de kwaliteitsbeelden uit 2024 onderzocht op vorm, inhoud, rapportage van leer- en ontwikkelactiviteiten en het gebruik van cijfers en verhalen. De data zijn systematisch gecodeerd met behulp van een gestandaardiseerd extractieformulier.

Resultaten
De kwaliteitsbeelden bieden een eerste inkijk in hoe zorgorganisaties de geboden ruimte gebruiken om kwaliteit van zorg zichtbaar te maken. Veel zorgorganisaties hebben de vrijheid benut om het kwaliteitsbeeld organisatiespecifiek vorm te geven, wat heeft geleid tot een grote variatie in vorm en inhoud. De beoogde lerende beweging is nog beperkt zichtbaar, wat passend is bij de transitiefase waarin de sector zich bevindt. Leeractiviteiten worden regelmatig genoemd, maar zelden geplaatst binnen een expliciete leer- en ontwikkelcyclus. De koppeling tussen ‘tellen’ en ‘vertellen’ enerzijds en leren en ontwikkelen anderzijds blijft vaak achterwege: cijfers worden vaak gedeeld zonder duiding, en verhalen zijn zelden systematisch onderbouwd of verbonden aan leerprocessen.

Conclusie
Het kwaliteitsbeeld kan uitgroeien tot een waardevol hulpmiddel dat zorgorganisaties, samen met alle betrokkenen, inzetten als interne leer- en ontwikkelactiviteit. Het vraagt echter tijd om deze beweging in de praktijk vorm te geven. Daarom is het aan te bevelen om zorgorganisaties de ruimte te geven om het kwaliteitsbeeld verder te ontwikkelen, zonder directe aansturing op vaste metingen. Om de lerende beweging te versterken, is het belangrijk om het doel van het kwaliteitsbeeld duidelijker af te bakenen en af te stemmen op de verschillende doelen en doelgroepen, aangezien die elk om een eigen vorm en inhoud vragen. Daarnaast zouden zorgorganisaties niet alleen moeten laten zien dát er wordt geleerd, maar ook expliciet maken hóe dat gebeurt en op basis waarvan. Tot slot verdienen zowel cijfers als verhalen meer onderbouwing: cijfers vragen om eenheid van taal, duiding en verantwoording van gemaakte keuzes, terwijl verhalen niet alleen illustratief zouden moeten worden gebruikt, maar methodisch onderbouwd en cyclisch ingezet als bron voor reflectie, leren en ontwikkelen.

Title
Op weg naar een lerende beweging

Subtitle
Inzicht in de kwaliteitsbeelden als onderdeel van het Generiek Kompas 2024

Institution
CAPHRI, Faculty of Health, Medicine and Life Sciences | Maastricht University

Authors

• Yvonne Goërtz (ORCID) – Maastricht University (ROR)
• Baukje Moraal-Hemmes – Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg
• Jan Hamers (ORCID) – Maastricht University (ROR)
• Katya Sion (ORCID) – Maastricht University (ROR)

Publisher
Maastricht Univeristy Press

Publication date
25 August 2025

DOI 
https://doi.org/10.26481/mup.rep.awo-l.2501

Copyright and licensing
© 2025 The Authors and Maastricht University – CC BY
The content of this work is licensed under a Creative Commons BY 4.0 International License.

Access to this publication 

• Flipbook (read online)
• PDF (download)

Publication Type and Language
Report – Dutch – Version 1

Subject
Kwaliteit van zorg

Keywords
kwaliteit van zorg, ouderenzorg, kwaliteitsbeelden, beleid, verantwoording, leren en ontwikkelen, kwaliteitsverbetering

Related works (translations)

Citation for this work
Goërtz, Y., Moraal-Hemmes, B., Hamers, J., & Sion, K. (2025). Op weg naar een lerende beweging. Maastricht University Press. https://doi.org/10.26481/mup.rep.awo-l.2501